İleri Yaş Anne Adayları ve Tüp Bebek Tedavisi

İdeal gebelik dönemi hem fiziksel hem de psikolojik olgunluğa erişilen 20 – 30 yaşları arasındadır. Ancak, günümüzde giderek daha fazla kadın birçok nedenden dolayı gebeliği 30 yaşının sonrasına ertelemektedir. Bu kararda rol oynayan birçok sosyal faktör vardır: Önce kariyer sahibi olmak, sağlıklı bir ilişkiyi beklemek, ekonomik olarak hayatlarını güvenceye almak, ya da evliliğin istenildiğinden emin olmamak gibi.
30 yaşın altındaki kadınlarda her ay gebe kalabilme olasılığı %20 dolayında iken, 40 yaşın üzerinde bu oran sadece %5'tir. Otuzbeş yaşın üzerindeki evli çiftler düzenli ilişki kurmalarına rağmen gebe kalamadıkları taktirde hekime başvurmak için altı aydan fazla beklememelidirler.
25 yaşındaki bir kadın genellikle 2-3 ay içinde gebe kalabilirken 35 yaşın üzerindeki normal kadınlarda bu süre 6 aydan daha uzun sürebilir. Düşük yapma riski ise 30 yaşına kadar %10, otuzlu yaşlarda %13, kırklı yaşlarda %34'e yükselir ve elde edilen bir gebeliğin sağlıklı bir şekilde ilerlemesi zorlaşır.
yaşından sonra gebelik kapasitesi dramatik olarak düşmektedir. Ek olarak üretilen yumurtaların genetik kalitesi bozulduğundan olası gebeliklerin düşükle veya kromozom anomalili bebekle sonuçlanma olasılığı artmaktadır.
Yaşla birlikte hem yumurta sayısı azalır, hem de bu yumurtaların kalitesi düştüğünden sperm tarafından döllenebilme (fertilizasyon) yetenekleri azalır. Ayrıca döllenme olsa bile, oluşan embriyolarda genetik hastalık riski artmaktadır. Örneğin ileri yaşlarda doğum yapan kadınların çocuklarında kromozomal bir hastalık olan "Down sendromu" riski artmaktadır. Kromozomal problemi olan bir yumurta döllense bile yaşama ve gelişme şansı azalmaktadır. Bu yüzden 40 yaşın üzerinde düşük olasılığı artmaktadır.

Yaş ilerledikçe gebelik elde edilmesini zorlaştıran nedenler;
Yumurtaların yaşlanması; kız çocuklar doğduklarında yumurtalıklarında yaklaşık 400.000 adet yumurta bulunur. Doğumdan sonra yumurta üretimi olmaz ve kadının yaşı ilerledikçe yumurtalarda yaşlanır.
Döllenme oranında azalma; yaş ilerledikçe yumurtanın sperm ile döllenebilme ve döllendikten sonra iyi kalitede bir embryo oluşturma şansı azalır. Elde edilen gebeliklerin düşükle sonlanma ihtimali artar.
Yumurtaların sayısında azalma; ergenlikten itibaren yumurtaların sayısında azalma olur.
Yaş ilerledikçe yumurtalıkların yaşlanması, yumurtaların spermler tarafından döllenme oranında azalma, rahim iç zarının döllenen yumurtayı tutma yeteneğinin azalması gibi sorunların oluştuğu bilinmektedir.
Endometriumun döllenen yumurtayı tutma yeteneğinin azalması; ilerleyen yaş ile endometriumun (rahmin iç tabakasının) döllenen yumurtayı tutma yeteneğini azalır.
Endometriozis ve myomların artması; yaş ilerledikçe karın içine kanamalar yaparak infertiliteye neden olan endometriozis hastalığı ve rahim içinde yer kaplayan myomlar daha sık görülür.
Ayrıca kırk yaşına gelene kadar bir çok kadının başından doğurganlığını etkileyebilecek, kadınlık organları ile ilgili tüpleri tıkayabilen iltahaplar, dış gebelik, appendisit ya da değişik nedenlere bağlı cerrahi müdahaleler geçebilmektedir.

İleri kadın yaşı olan çiftlerde yardımcı üreme tekniklerinin başarısını arttırmak için neler yapılabilir?
yaş üzerindeki bir bayan gebe kalmaya çalışmasına rağmen 6 ay içinde hamile kalamadıysa infertilite uzmanına yönlendirilmelidir.
Gerekli infertilite tetkikleri en kısa zamanda tamamlanmalıdır. Özellikle adetin 2-3 günü yapılan FSH, LH ve E2 düzeyleri çok önemlidir. 40 yaş üzerindeki bayanlarda gebelik olasılığının düşük olduğu bilinmekle birlikte, adetin 3. günü yapılan FSH ve LH seviyelerinin yüksek olması bu şansın daha da azaldığını ifade etmektedir. Bu sonuçlar değerlendirildikten sonra hastaya gerekli bilgiler doğrulukla verilmeli ve tedavi opsiyonları hastayla tartışılmalıdır.
Kadın eşin yaşı ilerledikçe yumurtanın etrafında zona adı verilen tabaka kalınlaşarak embriyonun rahme tutunmasını dolayısı ile gebelik şansını azaltır. Zona adı verilen tabakada pencere açılmasında kullanılan lazer yöntemi bu grup hastalarda gebelik oranını belirgin olarak arttırmaktadır. Lazer kullanılarak yapılan yardımla tomurcuklanma uygulamaları embriyoya zarar vermez, bu yöntem ile 38 yaş üzerindeki birçok vakada gebelik elde edilmektedir.
37-40 yaş üzerindeki bayanların bebeklerinde kromozomal bozukluk olasılığı yüksek olduğundan genetik danışmanlık verilmelidir. Gebelik olduğu taktirde "amniyosentez" mutlaka önerilmelidir.
Eğer hastaya tüpbebek uygulaması yapılmasına karar verildiyse, pre-implantasyon genetik tanı (PGD) hakkında bilgi verilmelidir. Eğer PGD uygulama imkanı var ise, normal embriyolar seçilerek transfer edildiği taktirde kromozomal anomali riski düşecektir.
Bazı çiftler kısırlık tedavisi yerine evlat edinmek veya yasaları elveren ülkelerde donör yumurta ile tüpbebek uygulaması yaptırmak isteyebilirler. Çeşitli tedavi yöntemleri ile başarılı olunamamış veya ileri yaştaki bayanlarda tedavi yöntemleri sınırlıdır. Böyle bir durumda genç bir kadından yumurta almak da bir tedavi yöntemidir. Erken menopoz tanısı konulmuş bir bayanın gebe kalması ancak bu şekilde mümkün olmaktadır. Yumurtalıkları sağlıklı olan genç bir kadından alınan yumurta ile yapılan tüpbebek uygulamasında gebelik şansı yüksektir. Verici kadının kim olduğu bilinebilir veya bilinmeyebilir. Genellikle fiziksel özelliklere uygun olan vericiler seçilir. Bu yöntemde bebeğin yumurtayı veren kadının genetik özelliklerini taşıyacağı unutulmamalıdır.